Σοβαρά πρέπει να μας ανησυχεί όλους και όχι μόνον εμάς τους δημοσιογράφους, παλιούς και νέους, το ξέσπασμα της κρίσης στον τύπο που υπέβοσκε εδώ και χρόνια, χωρίς αυτό να συγκινήσει στον απαιτούμενο βαθμό τους άμεσα ενδιαφερόμενους εκδότες, αλλά και τα δημοσιογραφικά συνδικαλιστικά σωματεία.
Θα συμφωνήσω βέβαια με τον συνάδελφο Χρήστο Πασαλάρη, παλαιότερο από μένα και δάσκαλο, με την κυριολεξία του όρου, της δημοσιογραφίας, ότι :
«Η κρίση στον τύπο δεν είναι τωρινό φαινόμενο, κρατάει χρόνια», αλλά θα διαφωνήσω με την συνέχεια της δήλωσής του ότι : «Είναι άσχετη με την οικονομική κρίση», κι αυτό γιατί πιστεύω απόλυτα πως η οικονομική κρίση συνέβαλε στην κρίση του τύπου και οπωσδήποτε την επέτεινε.
Αντίθετος όμως είμαι με τις απόψεις του παλιού καλού φίλου και συναδέλφου Σεραφείμ Φυντανίδη, διευθυντή μου για αρκετά χρόνια στην «Ελευθεροτυπία», ότι :
«Η ειδησεογραφική εφημερίδα κινδυνεύει να τελειώσει, διότι δεν μπορεί να τυπώνεται στις 2 τη νύχτα και να κυκλοφορεί στις 12 το μεσημέρι, τα έχει χάσει όλα. Το ραδιόφωνο, η τηλεόραση και το διαδίκτυο την έχουν προσπεράσει»
Και συνεχίζει ο Σεραφείμ Φυντανίδης :
«Κάθε πρωί μπαίνω στο διαδίκτυο και τα διαβάζω όλα, εφημερίδα αγοράζω από συνήθεια, όπως παίρνω τσιγάρα. Άλλωστε, εκτός από κάνα – δυό αναλύσεις όλα τα άλλα είναι γνωστά».
Και πιο κάτω :
«Η οικονομική κρίση δεν ευθύνεται για την κρίση στον τύπο, απλώς επιτείνει την κατάσταση (εδώ, στο επιτείνει, είμαι σύμφωνος).
Μην ξεχνάμε ότι :
«Είμαστε ένας λαός 11 εκατομμυρίων, με μία γλώσσα που δεν μιλιέται πουθενά και έχουμε τα περισσότερα μίντια. Έχουμε 12 αθλητικές εφημερίδες, που δεν έχει ούτε η Αγγλία που θεωρείται η Μέκκα του ποδοσφαίρου! Η Πορτογαλία που είναι μια αντίστοιχη περίπτωση, διατηρεί μόνον 4 κανάλια», καταλήγει ο φίλος Φυντανίδης.
Θα διατυπώσω για μια ακόμη φορά τις απόψεις μου για το φλέγον, εθνικό θα έλεγα, αυτό θέμα, τις οποίες έχω δημοσιεύσει και αναρτήσει στο διαδίκτυο κατά το παρελθόν, απόψεις ενός απλού δημοσιογράφου, εργάτη του λειτουργήματος, ο οποίος δούλεψε και δουλεύει εδώ και έξι δεκαετίες και κάτι, αθόρυβα, χωρίς «φανφάρες», χωρίς «βροντώδη ξεσπάσματα» με στόχο τον εντυπωσιασμό και επίσης χωρίς να συγκαταλέγεται μεταξύ αυτών που σκοπεύουν στις υπογραφές, των «κυνηγών των… υπογραφών» και των φωτογραφιών.
Οι απόψεις αυτές που είναι δυνατόν να αποτελέσουν και κάποιου είδους απαντήσεις στους δύο άξιους και διακεκριμένους συναδέλφους, είναι :
1) Η κρίση στον τύπο, άρχισε πολλές δεκαετίες πριν και εκδηλώθηκε ως κρίση εμπιστοσύνης στις σχέσεις των αναγνωστών με τις εφημερίδες που διάβαζαν.
Κρίση πρώτη : Στην δεκαετία του 1950, δύο μεγάλες Αθηναϊκές εφημερίδες, το «ΒΗΜΑ» και το «ΕΘΝΟΣ» (το παλιό) εγκατέλειψαν την δημοκρατική παράταξη του κέντρου και τάχθηκαν στο πλευρό του «Ελληνικού Συναγερμού» του στρατάρχη Παπάγου και του Σπύρου Μαρκεζίνη που (άσχετο) τα έκαναν θάλασσα και χαντάκωσαν την χώρα, ενώ μία τρίτη, «ΤΑ ΝΕΑ» ακολούθησε την μεσοβέζικη πολιτική γραμμή του «Ναι μεν, αλλά…», «Μια στο καρφί και μια στο πέταλο»…
Αντιπαροχή του Παπάγου, σύμφωνα με όσα μου είπε λίγο αργότερα ο συνιδιοκτήτης και διευθυντής μιας από τις «αποστάτιδες» ήταν η αγορά αριθμού φύλλων, αν θυμάμαι καλά 5.000 ημερησίως.
Αξιοσημείωτο είναι πάντως ότι οι «αποστάτιδες» και η «ήξεις αφήξεις» αδελφή και συνάδελφός τους, σύντομα μετάνιωσαν, ανέκρουσαν πρύμναν και επανήλθαν στον σωστό κεντρώο δημοκρατικό δρόμο. Οι αναγνώστες τους που τις είχαν εγκαταλείψει, τις συγχώρησαν κατά κάποιο τρόπο, αλλά το γυαλί είχε ραγίσει.
Αυτή ήταν η πρώτη κρίση στον τύπο που προκλήθηκε από την κρίση εμπιστοσύνης, μεταξύ μερίδας του τύπου και του αναγνωστικού της κοινού. Ήταν η πρώτη κρίση που προκάλεσε ο ίδιος ο τύπος.
Ήταν μια κρίση που εμείς οι παλαιότεροι την ζήσαμε και τη θυμόμαστε ζωηρότατα.
2) Η δεύτερη κρίση στον τύπο, κρίση και αυτή εμπιστοσύνης μεταξύ εφημερίδων και αναγνωστών, ξέσπασε την εποχή της αποστασίας Μητσοτάκη – Νόβα και λοιπών αυλόδουλων με την καθοδήγηση του αλήστου μνήμης και κακή τη μοίρα βασιλιά Κοκού και της μητρός αυτού Φρειδερίκης.
Επρόκειτο για την προδοσία του Γέρου της Δημοκρατίας, του λαοπρόβλητου πρωθυπουργού, αείμνηστου Γεωργίου Παπανδρέου. Ήταν προδοσία του λαού που του είχε δώσει μεγάλη πλειοψηφία.
Δύο εφημερίδες του ίδιου δημοσιογραφικού συγκροτήματος, ενεχόμενες και στην προηγούμενη φιλοπαπαγική κρίση, επιχείρησαν να γυρίσουν την πλάτη στον λαοφιλή πρωθυπουργό και να στραφούν προς τους αποστάτες, αλλά δεν πρόφθασαν να το κάνουν, διότι οι προθέσεις τους έγιναν εγκαίρως γνωστές στο πλατύ κοινό και οι δημοκρατικοί πολίτες έσπευσαν στα γραφεία και τυπογραφεία τους στην οδό Χρήστου Λαδά και έκαψαν τα πρώτα δέματα με χιλιάδες τυπωμένα φιλοαποστατικά και φιλοβασιλικά φύλλα! Έτσι, αναγκάσθηκαν να κάνουν πίσω και να προχωρήσουν σε νέες εκδόσεις κεντρώας Παπανδρεϊκής γραμμής!
Μία, τρίτη εφημερίδα κεντροαριστερή και «προοδευτική» που εμείς οι νέοι της εποχής είχαμε για σημαία μας, η «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» του μακαρίτη Πάνου Κόκκα ακολούθησε πιστά τον Μητσοτάκη στην αποστασία, με αποτέλεσμα να πέσει σχεδόν στο μηδέν η κυκλοφορία της και να μην επανεκδοθεί μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1974 (υπεύθυνη για την δικτατορία της επάρατης Χούντας, αναμφιβόλως υπήρξε η βρωμερή αποστασία), από τους πολιτικούς και φυσικούς κληρονόμους του Πάνου Κόκκα που στο μεταξύ είχε πεθάνει, για τον απλούστατο λόγο ότι ο λαός έχει μνήμη και θα της γύριζε την πλάτη! Ήταν άραγε δυνατόν να εκδοθεί τότε φιλομητσοτακική εφημερίδα; Όχι, βέβαια. Ούτε τότε, ούτε και τώρα. Ο λαός θυμάται και η αποστασία, όπως και η χούντα «ταξιδεύουν» από γενεά σε γενεά και μας κάνουν να ανατριχιάζουμε.
Ήταν λοιπόν η δεύτερη κρίση εμπιστοσύνης αναγνωστών και κάποιων εφημερίδων και το γυαλί… ξαναράγισε!!
3) Υπάρχει όμως και τρίτη, πιο πρόσφατη, κρίση εμπιστοσύνης μεταξύ μερίδας του τύπου και αναγνωστικού κοινού.
Πρωταγωνιστές θα μπορούσαμε να πούμε ήταν και κάποιοι από αυτούς που ευθύνονταν για τις προηγούμενες κρίσεις, αλλά με διαφορετικούς στόχους και διαφορετικά γελοία προσχήματα, τύπου Κοσκωτά.
Παραπομπή του Ανδρέα Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο από το οποίο αθωώθηκε πανηγυρικά και επανήλθε εκλεγμένος από τον λαό, νικητής και τροπαιούχος, πρωθυπουργός της χώρας!
Εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας που και τώρα κυκλοφορούν με πολύ λιγότερους βέβαια αναγνώστες, στράφηκαν κατά του Αντρέα, εμμέσως τον χαρακτήρισαν «κλέφτη», αλλά λίγο αργότερα στο δικαστήριο και μετά την αθώωση του Ανδρέα «κατάπιαν τα σάλια τους», πήραν πίσω τις βρωμιές τους και γελοιοποιήθηκαν!
Ξαναράγισε λοιπόν το γυαλί με την τρίτη κρίση εμπιστοσύνης στις σχάσεις τύπου – αναγνωστών.
Αλλά ας έλθουμε στα σημερινά.
Η τηλεόραση και το ραδιόφωνο, παρά τα στραβά τους, την αγραμματοσύνη τους και άλλα πολλά, προσφέρουν μια ενημέρωση πολύπλευρη, σφαιρική θα λέγαμε και με ταχύτητα. Πλήγμα αυτό ασφαλώς για τον τύπο. Πρέπει πάντως να τονιστεί ότι η εφημερίδα σήμερα δεν αγοράζεται μόνον «για κανα – δυο αναλύσεις» όπως δήλωσε ο φίλος Φυντανίδης, κατεξοχήν, σημειωτέον, «εφημεριδάς» και εξαιρετικός «γραφιάς».
Είναι και πολλά άλλα φίλε Σεραφείμ που προσφέρουν οι εφημερίδες και εσύ, τα γνωρίζεις καλύτερα παντός άλλου, διότι υπήρξες για πολλά χρόνια διευθυντής πολύ καλός, επιτυχημένος, μιας μεγάλης (τότε) εφημερίδας, η οποία τώρα, μετά τη γενναία αποχώρησή σου, παραπαίει. Δεν είναι δυνατόν να τα αγνοείς αυτά σήμερα που ασχολείσαι με την τηλεόραση.
Καλή η τηλεόραση, αλλά καλοί κι εμείς οι εφημεριδάδες, οι «γραφιάδες»!
Κι εγώ για πολλά χρόνια υπήρξα συντάκτης, υπεύθυνος και προϊστάμενος ύλης και αρχισυντάκτης του κρατικού ραδιοφώνου, αλλά μπροστά στη μάνα μου την εφημερίδα δεν βάζω τίποτα, Σεραφείμ φίλε.
Όσον αφορά τις ώρες που τυπώνονται οι εφημερίδες, σου θυμίζω Σεραφείμ, ότι όλη τη νύχτα και όλο το ξημέρωμα και το πρωινό, ήμασταν πάντα στο πόδι και προχωρούσαμε σε αλλεπάλληλες εκδόσεις.
Και, στο κάτω – κάτω της γραφής φίλε Σεραφείμ, η τηλεόραση και το ραδιόφωνο, είναι : «μπαινάκης – βγαινάκης», ενώ η εφημερίδα είναι και παραμένει μπροστά μας, στη διάθεσή μας!
Εμείς, θυμάσαι κάποτε που ανοίγαμε σαμπάνιες για τα 100 – 110.000 φύλλα της εφημερίδας μας στην Αθήνα – Πειραιά; Τώρα είναι περίπου το 1/3 σε όλη την Ελλάδα και κάτω από τις 100.000 η συνολική κυκλοφορία του Κυριακάτικου.
Αλλά γιατί η οικονομική κρίση δεν ευθύνεται για την κακοδαιμονία του τύπου; Το 1.30 € ισούται με 443 και τα 3,5 και 4,25 του Σαββατοκύριακου με 1183 και 1448,20 δρχ, ενώ οι μισθοί και εν γένει οι αποδοχές έχουν πάρει την κατιούσα. Συρρικνώθηκαν και συρρικνώνονται. Αν λοιπόν δεν ευθύνεται απόλυτα η οικονομική κρίση για την κρίση στον τύπο, τουλάχιστον την επιτείνει.
Όσον αφορά τις 12 αθλητικές εφημερίδες από τις οποίες οι μισές και περισσότερες έχουν ασήμαντη μέχρι σχεδόν μηδενική κυκλοφορία και καθόλου ρεκλάμα και έσοδα που δεν επαρκούν για να καλύψουν ούτε την αξία του χαρτιού τους, θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε μερικές από αυτές, «προϊόντα του ποδοσφαιρικού παραγοντισμού» και των επιδιώξεων του, όπως και του ξέφρενου και επικίνδυνου «οπαδισμού» και πάντως όργανα που αντιμάχονται το φίλαθλο αθλητικό πνεύμα, την ευγενή άμιλλα και την αγάπη από την οποία πρέπει να διέπονται οι αθλητές για το άθλημά τους και για τους αντιπάλους τους.
Πρόκειται για φανατικά «οπαδικά» φύλλα τα οποία εμμέσως τοποθετούνται εναντίον του «ευ αγωνίζεσθαι».
Από τις 12 αθλητικές εφημερίδες λοιπόν, κάποιες έχουν άλλους στόχους…
Τελειώνοντας, θα πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα, ότι σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα, το διαδίκτυο δείχνει να αποτελεί μεγάλο κίνδυνο για τον τύπο, την ελευθεροτυπία και το δημοσιογραφικό λειτούργημα.
Κίνδυνο, διότι στο διαδίκτυο καταφεύγουν αθέμιτα εκ του ασφαλούς, με λίγα έξοδα, με συντάκτες ανασφάλιστους και κακοπληρωμένους και διαφημίσεις, χωρίς αγγελιόσημο, τα ενημερωτικά blogs, οι ιστοσελίδες, τα portals και άλλα πολλά ηλεκτρονικά εφευρήματα εσχάτως δε και εφημερίδες, όπως το ιστορικό «ΤΟ ΒΗΜΑ», για να πετύχουν κέρδη χωρίς ή με ελάχιστα έξοδα και χωρίς να διατηρούν τις έντυπες εκδόσεις τους.
Αυτή είναι λοιπόν η κρίση του τύπου. Κρίση δημοσιογραφική. Κρίση εκδοτική. Κρίση της ελευθεροτυπίας. ΚΡΙΣΗ ΕΘΝΙΚΗ.
.............................................................
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου