Στην δύσκολη περίοδο που διανύουμε τα τελευταία χρόνια, στην οικονομική κρίση αλλά και κρίση θεσμών και αξιών, δεν θα μπορούσε ο τύπος να αποτελέσει εξαίρεση.
Ο τύπος μάλιστα (μιλάμε βέβαια για τον πραγματικό τύπο, τις εφημερίδες και τα περιοδικά που γέννησαν και γεννούν δημοσιογράφους, για τις μητέρες των δημοσιογράφων), περνάει την τέταρτη μεγάλη κρίση της τελευταίας εξηκονταετίας.
Οι τρεις πρώτες, δηλαδή η πρώτη των αρχών της δεκαετίας του 1950, όταν δημοκρατικές εφημερίδες εγκατέλειψαν έστω και για λίγο την κεντρώα παράταξη για να ταχθούν στο πλευρό του «Ελληνικού Συναγερμού» του Παπάγου, η δεύτερη στις αρχές της επόμενης δεκαετίας, δηλαδή του 1960, με την «προδοσία» του Γέρου της Δημοκρατίας Γεωργίου Παπανδρέου από μερίδα του λεγόμενου δημοκρατικού τύπου, η οποία τάχθηκε ή επιχείρησε ανεπιτυχώς να ταχθεί με το μέρος των αποστατών και η τρίτη το 1988 – 1989, όταν κάποιες «δημοκρατικές» εφημερίδες δεν δίστασαν να θεωρήσουν κλέφτη τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Και όπως είναι γνωστό, ο πρώην πρωθυπουργός δικάσθηκε «ωσεί παρών» από το ειδικό δικαστήριο, αθωώθηκε πανηγυρικά και επανεξελέγη νικητής και τροπαιούχος πρωθυπουργός, με ισχυρή κυβέρνηση.
Και ο… άπιστος τύπος τι;
Απλώς κατάπιε τα σάλια του και ξεδιάντροπα τάχθηκε πάλι στο πλευρό του Ανδρέα και του ΠΑΣΟΚ (!!) και ξανάρχισε το… λιβάνισμα.
Λοιπόν οι τρεις αυτές «παρασπονδίες» μερίδας του «δημοκρατικού» τύπου, προκάλεσαν ισχυρές, σεισμικές θα έλεγα κρίσεις εμπιστοσύνης στις σχέσεις τύπου και αναγνωστών.
Οι κυκλοφορίες κλονίσθηκαν για να αποκατασταθούν εν μέρει, κατά κάποιο ποσοστό, όταν οι γενιές που έζησαν τα γεγονότα αυτά άρχισαν να φεύγουν και ήλθαν οι νεότερες που τα αγνοούσαν ή δεν τα γνώριζαν επαρκώς.
Η τέταρτη κρίση στον τύπο είναι αυτή που τώρα γνωρίζουμε και είναι, προφανώς η σοβαρότερη, η χειρότερη από τις τρεις προηγούμενες.
Πρόκειται για την έντονη ελληνική και παγκόσμια οικονομική κρίση, η οποία έχει βέβαια αντίκτυπο στον τύπο που ήδη έχει σημαδευτεί από τις άλλες των δεκαετιών του 1950, του 1960 και του 1980.
Οι εκδότες, οι οποίοι πλέον στην πλειοψηφία τους αναπτύσσουν και διάφορες άλλες επικερδείς δραστηριότητες, όπως αναλήψεις μεγάλων δημόσιων έργων, πράγμα που δίνει λαβές σε όσους τους κατηγορούν για διαπλεκόμενα συμφέροντα, χρησιμοποιούν τον τύπο που ελέγχουν, για την εξυπηρέτηση των εξωδημοσιογραφικών συμφερόντων τους.
Εκτός αυτού, οι εκδότες στρέφονται, ορισμένοι στράφηκαν ήδη, παράλληλα προς το διαδίκτυο, το οποίο τους προσφέρει «ασυλία» ως προς το αγγελιόσημο των διαφημίσεων, ασυδοσία πλήρη στις αποδοχές των εργαζομένων και έξοδα μειωμένα στο ελάχιστο.
Κατά συνέπειαν το εκδοτικό κατεστημένο δεν μπορεί να έχει καμιά δικαιολογία για τις απολύσεις δημοσιογράφων και άλλων υπαλλήλων, για τις μειώσεις μισθών και για τους άμεσους ή έμμεσους εκβιασμούς του σε βάρος του προσωπικού των εφημερίδων του.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι οι μεγάλες εφημερίδες διατηρούν υψηλές κυκλοφορίες τα Σαββατοκύριακα με ανάλογες διαφημίσεις.
Ο τοπικός τύπος
Το δράμα είναι με τον τοπικό τύπο, τις μικρές επαρχιακές εφημερίδες, καθημερινές, εβδομαδιαίες ή δεκαπενθήμερες που αποτυπώνουν τη ζωή των περιοχών τους, που αναδεικνύουν τα τοπικά θέματα και γενικά που πληροφορούν για όσα συμβαίνουν στις πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά που καλύπτουν.
Ο ρόλος του επαρχιακού τύπου είναι πολύ σημαντικός, ιδιαίτερα στην επίλυση των προβλημάτων των διαφόρων περιοχών της χώρας, τα οποία δεν φτάνουν μέχρι τις αθηναϊκές εφημερίδες και τις εφημερίδες των άλλων μεγάλων πόλεων που άνετα μπορούν, από κάθε πλευρά, να συγκριθούν με τις αθηναϊκές και να τις συναγωνισθούν μια και τίποτα δεν έχουν να ζηλέψουν απ’ αυτές, σε πλούτο ειδήσεων, σε ενημέρωση, σε ποιότητα δημοσιογραφικής γραφής, σε εμφάνιση, σε εκτύπωση κλπ.
Ο επαρχιακός τύπος, οι μικρές εφημερίδες εκδίδονταν πάντοτε με θυσίες, τόσον των εκδοτών τους, όσον και των συντακτών, καθώς και του λοιπού προσωπικού τους.
Πάντοτε αντιμετώπιζαν τεράστια προβλήματα οικονομικά, τεχνικά κλπ, ενώ η προσφορά τους ήταν και είναι μεγάλη στους τομείς της ενημέρωσης και της προβολής των τοπικών θεμάτων τα οποία είναι πολλές φορές ζωτικής σημασίας για την επαρχία.
Το κακό παράγινε με την οικονομική κρίση, η οποία πλήττει την Ελλάδα, αλλά τελευταία και την Ευρώπη και άλλες, εκτός αυτής χώρες.
Φυσικά θα έπρεπε οι ελληνικές κυβερνήσεις, να εξετάσουν με προσοχή τα προβλήματα του επαρχιακού τύπου, αναγνωρίζοντας τον ρόλο του στην ανάπτυξη και την πρόοδο, όχι μόνον των επαρχιακών περιοχών και της υπαίθρου, αλλά ολόκληρης της Ελλάδας. Θα έπρεπε να δείξουν στοργικό ενδιαφέρον για τον τύπο της επαρχίας.
Δυστυχώς, κάτι τέτοιο δεν έγινε και οι επαρχιακές εφημερίδες, αφέθηκαν στην τύχη τους, όχι μόνον αβοήθητες αλλά αντίθετα και με την επιβολή εις βάρος τους σκληρών μέτρων και αποφάσεων που κατέστησαν την έκδοσή τους λίαν προβληματική έως αδύνατη.
Πολλές τοπικές εφημερίδες, αδυνατώντας πλέον να πληρώνουν ακόμη και τα ταχυδρομικά τέλη για την προώθησή τους, άρχισαν να κλείνουν η μία μετά την άλλη!
Κλείνουν ιστορικές επαρχιακές εφημερίδες που συνέδεσαν την έκδοση και την πορεία τους με τη ζωή των περιοχών που κάλυπταν. Εφημερίδες που σφράγισαν το πέρασμα του χρόνου και τα γεγονότα. Προσωπικά γνωρίζω δύο επαρχιακές εφημερίδες που έγραψαν ιστορία, πρόσφατα όμως αναγκάστηκαν να διακόψουν την έκδοσή τους. Υπήρξα για δεκαετίες συνεργάτης τους. Η μία ήταν περίπου 70 ετών και η άλλη πάνω από 60 και εκδίδονταν σε διαφορετικά διαμερίσματα της χώρας.
Μια άλλη, στην οποία συνεργαζόμουν μέχρι την αναστολή της έκδοσής της, ήταν εβδομαδιαία και είχε κυκλοφορία, περίπου 3.000 φύλλα!
Έκλεισε κι αυτή γιατί οικονομικά δεν τα έβγαζε πέρα!
Γνωρίζω ακόμη αρκετές μικρές αλλά αξιόλογες επαρχιακές εφημερίδες που ετοιμάζονται να βάλουν λουκέτο, λόγω της αναλγησίας της πολιτείας που δεν θέλει να αντιληφθεί τα προβλήματά τους και να δώσει χείρα βοηθείας.
Η ζημιά που δημιουργείται με το θάνατο του επαρχιακού τύπου, είναι μεγάλη, κυρίως για την επαρχιακή Ελλάδα και γι’ αυτό, έστω και αργά, πρέπει να ληφθούν σωτήρια μέτρα.
Οι μικρές εφημερίδες των επαρχιών μας, βοηθούν στην ανάπτυξη και πρόοδο ολόκληρης της χώρας, προβάλλοντας τα τοπικά προβλήματα και μαχόμενες για την λύση τους.
Γι’ αυτό πρέπει να βοηθηθούν και να σωθούν.
Ας το καταλάβουμε αυτό καλά, όλοι μας.
